ABC HODOWLI ALPAK
KILKA WSKAZÓWEK PRZED ZAKUPEM ALPAKI
W ofertach sprzedaży alpak można czasem natrafić na ogłoszenia, które powielają szkodliwe mity lub kuszą niską ceną. Zakup zwierząt z niesprawdzonego źródła bywa ryzykowny, zwłaszcza jeśli dopiero zaczynasz przygodę z alpakami. Przed pierwszym zakupem warto poznać ich specyficzne potrzeby i zdobyć trochę wiedzy, bo choć uchodzą za zwierzęta łatwe w utrzymaniu, wymagają odpowiedniej opieki i warunków. Dobrze jest też odwiedzić kilka hodowli, aby zobaczyć różne podejścia i lepiej zrozumieć możliwości. Na start kilka podstawowych informacji.
1.
Alpaki to zwierzęta stadne. Stado daje im fundamentalne dla nich poczucie bezpieczeństwa. Tylko w stadzie z innymi alpakami mogą żyć zrelaksowane, spokojnie wypasać się na trawie, odpoczywać, spać i budować harmonijne relacje. Samotne alpaki żyją w ciągłym stresie, który może doprowadzić do spadków odporności i ciężkiej choroby. Dlatego jeśli chcesz mieć alpaki przygotuj się na zakup minimum trzech-czterech alpak (tej samej płci, żeby mogły mieszkać w jednej grupie > patrz pkt. 6).
2.
Alpaki potrzebują budynku - stajnia, obórka, drewniana chatka... czyli tzw. alpakarnia, w rozmiarze odpowiednim dla danej liczby zwierząt (dla przykładu plan i wyposażenie naszej alpakarni). Potrzebują też dobrych pastwisk, na których mogą pobiegać, najeść się trawy, pobyć na słońcu (potrzebnym do produkcji witaminy D3), a w gorące dni odpocząć w cieniu drzew. Optymalna liczba alpak to 10-14 na 1 hektar pastwiska.
3.
Podstawą zdrowego żywienia alpak jest trawa pastwiskowa, dobrej jakości siano (takie, które alpaki jedzą chętnie w dużych ilościach) i czysta woda. Jako uzupełnienie lucerna i lizawka wzbogacona o selen. Każda alpaka powina też otrzymać dzienną dawkę suplementu, czyli tzw. paszę (na rynku są dostępne pasze różnych producentów). Specjalistyczna, dobrze zbilansowana pasza dla alpak, najczęściej w formie drobnego peletu, dostarczy niezbędne witaminy, mikro i makroelementy.
Pamiętaj, stan zdrowia alpak, ich sprawność w rozrodzie oraz jakość ich runa w ogromnej mierze zależą od sposobu żywienia. Warto zasięgnąć porady weterynarza lub innych hodowców, by opracować poprawny program żywienia dla twoich zwierząt.
4.
Młoda alpaka (cria) może być odstawiona od matki po 6 miesiącach. Przy dobrej opiece alpaka żyje około 20 lat. To długoterminowa odpowiedzialność.
5.
Alpaki, wbrew obiegowym opiniom, bywają podatne na różne przypadłości. Wymagają właściwej opieki, szczepień i innych działań profilaktycznych, oraz uważności i obserwacji (alpaki mają tendencję do ukrywania choroby). Warto zdobyć trochę wiedzy, czytać dostępne opracowania, pytać doświadczonych hodowców, albo wybrać się na kurs, żeby dobrze poznać ich potrzeby.
6.
Jeśli planujesz zakup samic i samców pamiętaj, że na co dzień nie mogą przebywać razem. Przygotuj wcześniej oddzielne zagrody i pastwiska dla każdej grupy. Przeciętny dojrzały samiec mieszkając w otoczeniu samic będzie dążył do wielokrotnego krycia, co może prowadzić do groźnych infekcji, poronień, trwałej utraty płodności u samicy, czy innych obrażeń na skutek walki. W takim układzie nie ma też możliwości kontrolowania związków w pokrewieństwie i kalendarza narodzin.
7.
Niektóre rośliny mogą być trujące dla alpak: oleander, lilie, azalie, konwalie, rododendrony, cisy... Lista jest dość długa, poczytaj na ten temat i upewnij się, że nie ma tych roślin w twoim ogrodzie.
8.
Alpaki trzeba strzyc raz do roku na wiosnę. Wełna alpaki stale rośnie i jej nadmiar w okresie letnim może doprowadzić do przegrzania organizmu. Zwierzęta wymagają poza tym regularnej korekty paznokci, a w przypadku niewłaściwego zgryzu również regularnej korekty uzębienia.
9.
Alpaki wyglądają jak misie przytulanki, ale ich wzór zachowań dość mocno rozmija się z pluszowym wyglądem. Najczęściej pierwszą, naturalną i prawidłową reakcją jest nieśmiałość wobec ludzi i obawa przed dotykiem. Niektóre alpaki będą się tylko przyglądać z bezpiecznej odległości, niektóre podejdą do ludzi, ale przy próbie głaskania zrobią zręczny unik, niektóre zmuszone do dotyku (schwytane) będą reagować panicznie.
Po właściwym treningu niektóre alpaki przyjmują dotyk ze spokojem, choć to wcale nie znaczy, że pragną bliskości. Po prostu nie boją się już bezpośredniego kontaktu.
Możesz nauczyć się pracy z alpakami lub na początek zakupić już przygotowane zwierzęta, to bardzo ułatwi codzienne zabiegi i oszczędzi tobie i alpakom niepotrzebnego stresu.
10.
Ostrożnie, gdy ktoś oferuje ci kilkumiesięcznego malucha pod hasłem "uwielbia się przytulać, wprost lgnie do ludzi, jest całkowicie oswojony". To co my odczytujemy jako oznaki miłości jest nieraz objawem zaburzenia zachowań. Szczególnie w przypadku samców, nazbyt śmiałe w relacjach z ludźmi we wczesnej fazie życia, mogą sprawiać problemy po osiągnięciu dojrzałości (Berserk, Novice Handler Syndrome).
Przeciętne maluchy są ciekawe ludzi, przyjazne, ale zachowują pewien dystans i raczej obawiają się głaskania. Jeśli szukasz ułożonej alpaki warto się upewnić, że jej otwartość na ludzi jest efektem świadomej pracy doświadczonego hodowcy.
11.
Błękitne oczy u białych alpak, czyli BEW (Blue Eyed Whites) mogą być powiązane z głuchotą. Samce BEW nie powinny być wykorzystywane w roli reproduktorów.
Błękitne oczy mogą się pojawić na skutek skrzyżowania dwóch alpak o niejednolitym wzorze umaszczenia, np. łaciate-łaciate, łaciate-szare, łaciate - białe, szare - białe. Jeśli alpaka ma łatki / jest szara / biała (i nie znasz jej przodków) - najbezpieczniej kryć jednolitym kolorem ciemniejszym od białego.
12.
Cena alpaki wzrasta proporcjonalnie do jej jakości. Jeśli szukasz zwierząt z dużym potencjałem hodowlanym, włóknem wysokiej jakości, udokumentowanym pochodzeniem od wartościowych przodków, przygotuj się na większą inwestycję. Warto jednak nauczyć się podstaw oceny jakości, ponieważ wysoka cena nie zawsze odzwierciedla rzeczywistą wartość oferowanej alpaki.
13.
Im lepiej sprecyzujesz własny cel, tym łatwiej będzie dokonać wyboru odpowiednich alpak.
Jeśli planujesz przeznaczyć runo na włóczkę i wełniane wyroby, zapytaj o jakość włókna oferowanej alpaki. Obejrzyj alpakę, jej runo, sprawdź jakie jest w dotyku. Zapytaj sprzedawcę o analizy włókna z laboratorium.
Jeśli kupujesz alpakę do rozrodu zwróć uwagę także na wygląd i prawidłową budowę ciała. Pamiętaj, że różne cechy alpaki - zarówno te pożądane jak i wady są w jakimś stopniu dziedziczne.
Przy zakupie dorosłych alpak do rozrodu obejrzyj ich dotychczasowe potomstwo i odwrotnie, przy zakupie młodych alpak popatrz na rodziców. Pewne cechy powtarzają się w danej rodzinie.
Jeśli planujesz zbudować dobrą hodowlę, przed zakupem alpak porozmawiaj z dobrymi, doświadczonymi hodowcami o tym jaki jest cel hodowlany i jak oceniać jakość alpak (w ramach prywatnych spotkań, warsztatów, kursów itd.)
Poczytaj więcej o włóknie i ocenie jakości alpak na naszym blogu.
Jeśli chcesz kupić alpaki do agroturystyki, alpakoterapii lub po prostu do towarzystwa - i nie planujesz ich rozmnażać - wzorcowa budowa i wysoka jakość włókna będą mieć dla ciebie mniejsze znaczenie, popytaj za to o charakter alpaki, jej ogólną charyzmę i stosunek do ludzi. W pracy z ludźmi (spotkania z alpakami, spacery, terapia) najlepiej sprawdzą się kastrowane samce.
W każdym z przypadków zwróć uwagę na warunki panujące w hodowli, kondycję alpaki i jej stan zdrowia.
14.
Dobry hodowca zna swoje zwierzęta, bez problemu odpowie na wiele pytań, udzieli szczegółowych informacji dotyczących jakości, pochodzenia, stanu zdrowia czy zachowania oferowanej alpaki, a początkującym wręcz zaoferuje wsparcie merytoryczne, w trosce o dobrostan własnych zwierząt.
Odradzamy zakup alpak z bliżej nieokreślonych źródeł, ze sprzedaży hurtowej, albo po dziwnie niskich cenach i alpak, których nie możesz zidentyfikować.
Przy zakupie wymagaj dokumentacji z kraju pochodzenia (jeśli alpaka jest z importu), certyfikatu wpisu alpaki do rejestru (zgodnie z nr chip lub kolczyka). Pamiętaj też o podpisaniu umowy kupna-sprzedaży, na której widnieją szczegółowe dane sprzedawcy i kupowanej alpaki.

Młode samce, fot. hodowla Alpakarium
Włókno dobrej jakości, fot. hodowla Alpakarium
HODOWLA ALPAK
ARTYKUŁY I TŁUMACZENIA
Wybierz swoje alpaki, czyli czym się kierować przy zakupie alpak.
Małe kompendium porad na dobry start.
Jak i gdzie badać włókno alpaki?
Wskazówki i adresy.
Polecane książki o hodowli alpak.
Czyli co warto przeczytać. Sprawdzona, fachowa wiedza obejmująca szerokie spektrum tematów.
Alpaki – nowy gatunek hodowlany w Polsce.
I - Ogólna charakterystyka gatunku.
IV - Poród i opieka nad noworodkiem.
Praca zbiorowa z naszym udziałem, dla pisma Życie Weterynaryjne.
Dobra alpaka / Cechy włókna:
Część 2 - Tajniki SD na prostych przykładach.
Hodowla alpak w kolorze - moje przemyślenia.
Tim Hey, Breeding Coloured Alpacas – My thoughts / tłumaczenie
Parę słów o hodowli alpak w Nowej Zelandii.
Alpakarium i niezwykła podróż do Nowej Zelandii / wywiad
Zachowania alpak, codzienna praca z alpakami, ich socjalizacja oraz przystosowanie alpakarni. Po bezpłatnej rejestracji i zalogowaniu jest dostęp do większości wątków dyskusji.